Krakowska Dziewiętnastka Lotnicza
hm. Marek Kudasiewicz HR
Nazwą tą określa się potocznie drużyny z 3 krakowskich szczepów lotniczych im. Żwirki i Wigury, o nazwach: "Słoneczne Drogi", "Gwiaździsty Szlak", "Srebrzyste Ptaki" wywodzących się z powstałej w roku 1931, 19 Krakowskiej Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury. "Dziewiętnastka" od r. 1957 podjęła pracę harcersko-lotniczą, specjalizując się w popularyzacji zagadnień lotniczych i astronautycznych wśród młodzieży szkół podstawowych. Od tego też czasu na swoje żółte chusty wprowadziła znak polskich lotników: biało-czerwoną szachownicę.
W r. 1959 drużyna rozrasta się w Szczep Lotniczy. W maju 1962 r. za swoją działalność lotniczą , otrzymuje najwyższe wyróżnienie jednostek lotniczych (nadane przez G K ZHP) - prawo noszenia "Husarskich Skrzydeł" wokół lilijki na berecie.
W r. 1964 Szczep otrzymuje sztandar. W 1968 r. jednostki pracujące w 3 szkołach podstawowych tworzą samodzielne organizacyjnie i programowo szczepy lotnicze, zachowując te same barwy, numerację, bohaterów i sztandar. Szczepy te rozwijając swą działalność stają się szczepami koedukacyjnymi (drużyny harcerek noszą numerację "91") (nosiły do początku lat 80-tych).
W r. 1978 szczepy lotnicze skupiają ok. 540 zuchów, harcerek i harcerzy w 21 drużynach oraz 70 instruktorów w 3 kręgach instruktorskich, działających pod wspólnym honorowym szefostwem "Komandorii". Szczepy lotnicze posiadają szereg wyróżnień, w tym najważniejsze to: "Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej" z r. 1966, "Honorowa Odznaka Ofensywy Zuchowej" z r. 1968, "Honorowa Odznaka Krwiodawstwa" przyznana w r. 1969, Krzyż za Zasługi dla ZHP przyznany w r. 1971, "Błękitne Skrzydła" przyznane przez Kapitułę z inicjatywy redakcji "Skrzydlata Polska" w r. 1977.
Do wieloletniej tradycyjnej działalności należy ścisła współpraca z Aeroklubem Krakowskim, Muzeum Lotnictwa i Astronautyki oraz organizowanie dorocznych imprez jak: Mistrzostwa Chorągwi Krakowskiej w kartonówkach (modelach kartonowych), balonach. Współpracują także przy organizacji masowych imprez jak: "Święto Latawca", "Młodzi szybownicy na start". Szczepy były inicjatorami harcerskiej akcji "Lot-san", zakładania lotnisk sanitarnych. W działalności modelarskiej najpoważniejsze osiągnięcia miał Dywizjon Modelarski "Orle Loty".
Liczne spotkania z lotnikami, wieczory filmów lotniczych prowadzone są równolegle z ogólnie obowiązującymi turniejami, alertami i akcjami Związku.
Dorocznymi akcjami szkoleniowymi: zastępowych, oraz na stopnie instruktorskie: organizatora i przewodnika, szczepy obejmują wszystkich chętnych kandydatów hufca, zapewniając znany lokalnie poziom zajęć i właściwe przygotowanie do pełnienia funkcji.
Instruktorzy uczestniczą czynnie, w szkoleniu prowadzonym przez Chorągwianą Szkołę Instruktorską. Wydawnictwa metodyczne, gry, materiały szkoleniowe, publikacje i gazetki to stałe formy aktywności instruktorskiej. Godną podkreślenia inicjatywą były sejmiki szkolne dla harcerzy i młodzieży nie zorganizowanej. Corocznie organizowane obozy posiadają każdorazowo miesięczną fabułę tematyczną związaną z najaktualniejszymi zainteresowaniami młodzieży.
(Tekst ten ukazał się w "Harcerstwie" nr 11/1978 w tzw. Leksykonie Harcerskim, zeszyt 12.)
(Z Monografii 50-lecia 19 KDL)