Kadra XIX

Krąg Wodzów

hm. Leszek Watycha HR

„Chytry Żubr”

Leszek Watycha (1931–2010), mgr inż. rolnik, harcmistrz, instruktor harcerski przez ponad pięćdziesiąt lat.

Urodził się 24 V 1931 r. w Krakowie w rodzinie nauczycielskiej. Ojcem jego był Stanisław Watycha (1906–1941, nauczyciel i instruktor harcerski, żołnierz ZWZ zamordowany w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu), matką Wanda z d. Krzywda (1909–1972, nauczycielka).

Uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 2 w Krakowie, a następnie do IV Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie przy ulicy Krupniczej, które ukończył w czerwcu 1950 r.

Do harcerstwa wstąpił 24 V 1947 r. do 49 KDH im. R. Baden-Powella w Krakowie. W lipcu tego roku uczestniczył w obozie IV Hufca Harcerzy w Zwierzyńcu k. Prudnika, gdzie zdobył stopień młodzika i złożył Przyrzeczenie Harcerskie. Po obozie przeniósł się do 4 KDH im. Jerzego Grodyńskiego działającej przy IV Gimnazjum i Liceum, w której wkrótce objął funkcję zastępowego zastępu „Orłów”. W lipcu 1948 roku wraz z kilkoma harcerzami z tej drużyny uczestniczył w obozie 29 KDH „Huragan” w Falsztynie, na którym zdobył stopień wywiadowcy. Doskonale zorganizowany obóz i wspaniała atmosfera w tej drużynie spowodowały, że przeniósł się do tej drużyny, prowadzonej przez Jerzego Parzyńskiego ćw. W następnym roku uczestniczył w obozie tej drużyny w Czorsztynie.

Studia pierwszego stopnia na Wydziale Rolnym UJ, przekształconym w tym czasie w Wyższą Szkołę Rolniczą, ukończył w lutym 1955 roku, uzyskując tytuł inżyniera rolnika, a drugiego stopnia – w kwietniu 1959 roku jako magister nauk agrotechnicznych.

Równocześnie z działalnością harcerską uprawiał – sport najpierw w sekcji koszykówki, a później w sekcji lekkoatletycznej TS „Wisła”. Natomiast podczas studiów, w tym czasie, kiedy nie działało harcerstwo, występował w zespole teatralnym uczelni, a później w zespołach recytatorskim i teatralnym Wojewódzkiego Domu Kultury w Krakowie. Grał na fortepianie i gitarze.

Po reaktywowaniu harcerstwa podjął ponownie pracę harcerską w Szczepie „Huragan”, w którym pełnił kolejno funkcje przybocznego i drużynowego 40 KDH (1957–1959). Pełnił również funkcje zastępcy komendanta na obozach letnich: w 1957 roku w Łącku i w 1958 roku na zagranicznym obozie „Huraganu” w Budvie w Jugosławii.

W czasie akcji letniej w 1957 roku był uczestnikiem kursu drużynowych w Piwnicznej, a w lutym 1959 roku kursu podharcmistrzowskiego w Krościenku nad Dunajcem. W tym też czasie odszedł z „Huraganu” i objął funkcję drużynowego 20 KDH przy Szkole Podstawowej nr 2 (1959–1963). W styczniu 1963 roku rozszerzył działalność 20 KDH na teren Szkoły Podstawowej nr 50 w Bronowicach Małych, gdzie zorganizował II pluton drużyny. Po kilku miesiącach pluton ten wyodrębnił się w samodzielną 28 KDH, której został drużynowym. Drużyna ta w październiku t.r. weszła w skład Szczepu Lotniczego im. Żwirki i Wigury 19 KDH jako Dywizjon „Srebrzystych Ptaków” [którego drużynowym był do 1969 roku]. Od tego czasu związał swą działalność harcerską na stałe z „Dziewiętnastką”. W szczepie tym początkowo pełnił funkcję zastępcy szczepowego (1963–1965).

W 1958 roku rozpoczął pracę etatową w komendzie chorągwi, w której pracował do września 1960 roku najpierw w Wydziale Finansowym, a następnie w Wydziale Obozów. Od września 1959 roku pełnił społecznie w komendzie hufca Kraków Kleparz-Łobzów funkcję kierownika referatów: organizacyjnego (1959–1960), obozów (1960–1962), programowego (1962), szkolenia (1962–1963), a następnie instruktora referatu drużyn młodszoharcerskich (1963–1964) oraz sekretarza Dzielnicowej Rady Przyjaciół Harcerstwa (1968–1969), był również w członkiem komisji rewizyjnej hufca (1965–1969).

Zdobył kolejne stopnie instruktorskie: w 1957 roku – przewodnika, w 1959 – podharcmistrza, w 1962 – harcmistrza, a w 1976 otrzymał honorowy stopień Harcmistrza Polski Ludowej. W 1966 roku został przyjęty do Kręgu Puszczańskiego „Czarnego Dębu”, otrzymując miano „Chytrego Żubra”.

Gdy w 1968 roku dokonano podziału Szczepu Lotniczego im. Żwirki i Wigury na trzy samodzielne szczepy, został komendantem Szczepu Lotniczego „Srebrzystych Ptaków” (1968–1977). Następnie przeniósł się do Szczepu Lotniczego „Słonecznych Dróg”, w którym przez wiele lat pełnił różne funkcje instruktorskie.

Podczas trwającej ponad pół wieku służby w harcerstwie wziął udział w ponad dziewięćdziesięciu obozach harcerskich – stałych, wędrownych i zimowych, z których na pięćdziesięciu pełnił funkcję komendanta. Był również niezmordowanym organizatorem wycieczek i obozów wędrownych krajowych i zagranicznych.

W 1969 roku ukończył kurs przodowników Górskiej Odznaki Turystycznej PTTK uzyskując uprawnienia przodownika na Beskid Zachodni, był też przodownikiem turystyki pieszej i przewodnikiem po Krakowie. Turystyka, którą umiejętnie łączył z działalnością harcerską, była ważnym polem jego aktywności do ostatnich lat życia.

Pracował w różnych instytucjach związanych z produkcją rolną i przetwórstwem artykułów spożywczych – najdłużej w Centralnym Związku Spółdzielni Mleczarskich, a przez wiele lat na stanowisku starszego specjalisty w Krakowskim Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, z którego w 1996 roku przeszedł na emeryturę.

Hm. Leszek Watycha w 2004 roku, w pięćdziesięciolecie swojej działalności harcerskiej, wydał swoje wspomnienia nadając im tytuł Opowieści Chytrego Żubra, w których opisał swoją harcerską drogę. Stwierdził, że jego harcerską osobowość ukształtował druh Jerzy Parzyński, a wychował go na wszechstronnego instruktora hufcowy Hufca Kraków Kleparz-Łobzów hm. Bogusław Molenda. 28 maja 2004 r. na promocji jego książki spotkało się liczne grono jego harcerskich przyjaciół i wychowanków.

W 1966 roku zawarł związek małżeński z Anną Ryllman nauczycielką zawodu pielęgniarskiego, która choć sama nie była harcerską, pełniła obowiązki p.o. lekarza na kilkunastu prowadzonych przez niego obozach oraz brała udział w szkoleniu harcerzy w zakresie samarytanki. Mieli córkę Marię (ur. 1967 r. mgr slawistyki, zam. Banach) oraz wychowywali jako rodzina zastępcza Dariusza Szweda.

Został odznaczony: Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” (1994), Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” (1972), Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego (1966), Odznaką „Za zasługi dla APRL” (1974), Srebrną Odznaką „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa”, dyplomem i medalem 600-lecia Kleparza (1966), Odznaką Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, odznaką Harcerskiego Instruktora Lotniczego (1967), Złotą Odznaką Jubileuszową 35-lecia 19 KDHL (1966), Odznaczeniem Szczepów Lotniczych I kl. (1981).

Zmarł 10 VIII 2010 roku, został pochowany na cmentarzu parafialnym w Krzeszowicach. W imieniu zebranych pożegnał go były harcerz 20 KDH, profesor krakowskiej ASP Piotr Kunce

(link do strony relacji z pogrzebu 13.08.2010 >>> więcej ... ).

hm. Krzysztof Wojtycza

Źródła: Watycha L., Opowieści Chytrego Żubra, Kraków 2004; Druh Watycha! 50 lat działalności harcerskiej , „Gazeta Krakowska” z 1 VI 2004 r., s. 24; Wojtycza K., Hufiec Kraków Kleparz-Łobzów w latach 1957–1972, Kraków 2007; Archiwum Komendy Hufca ZHP Kraków-Krowodrza, Rozkazy Komendy Hufca Kraków Kleparz-Łobzów z lat 1957-1972; Harcmistrz Leszek Watycha HR, z 18 IV 2001 roku [biogram]; kartoteka instruktorska z dokumentacji Hufca Kraków Kleparz-Łobzów; klepsydra.

(...) Reprezentował XIX w Kręgu im. A. Małkowskiego (...) [1980-1982]

(...)

Puszczaństwo istnieje na ziemi, odkąd żyje na niej człowiek, gdyż już nasi pradziadowie prowadzili taki tryb życia, w którym oni i ich siły spotykały sił bezpośrednio z puszczą - z życiem i siłami przyrody. Puszcza dawała schronienia, puszcza żywiła, leczyła i w niej się żyło nie niszcząc jej. Podziw budzi rozumność i celowość przyrody, która była nauczycielką człowieka. Dlatego też twórcy ruchu skautowego już w "nowoczesnym świecie" uznali, że życie skauta - harcerza, powinno być związane z puszczą, lasem i życiem przyrody. Z poznaniem przyrody, jej tajemnic, uroków, piękna, a tym samym jej ochrony - czyli z puszczaństwem. Już Robert Baden Powell powiedział, że skauting jest szkołą puszczaństwa...

Chytry Żubr

 (...)

Leszek Watycha "Opowieści Chytrego Żubra" Kraków 2004 (więcej...)

(....) 10.08.2010 r. odszedł od nas Chytry Żubr, hm. Leszek Watycha HR. Nadal pozostaje w naszej pamięci. 10.08.2011 r., reprezentacja XIX odwiedziła miejsce wiecznego spoczynku Chytrego Żubra. (....)

.