Kadra XIX

Krąg Wodzów

dpp. Marian Ryszka HO

Nasz pierwszy drużynowy − zginął w pierwszym dniu wojny…

Marian Ryszka (1910−1939)  – założyciel i w latach 1931–1937 drużynowy XIX Krakowskiej Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury. Mechanik samolotowy z krakowskiego lotniska w Rakowicach. Szeregowy rezerwy.

Urodził się w Krakowie dnia 12 X 1910 r. w dzielnicy Nowa Wieś przy ul. Juliusza Lea. Rodzeństwem jego byli nieżyjący już młodszy brat Włodzimierz i starsza siostra Józefa, mieszkająca do chwili śmierci w Łodzi. Marian Ryszka ukończył Państwową Szkołę Przemysłową o kierunku mechanicznym w Krakowie.

W latach 1929–1930 przejął przewodnictwo nad spontanicznie i samorzutnie powstałą grupą chłopców, „dzikim zastępem”, wzorującym się po trosze na bohaterach książek Karola Maya i bawiącym się w „dzikich i krwiożerczych Indian”, a częściowo czerpiącym wzory z „Lata leśnych ludzi” Marii Rodziewiczówny. Zastęp z czasem przeobraził się w gromadę „Wybranieckich”, której wodzem został przyboczny XIII KDH druh Marian Ryszka pseud. „Źróbek” i „Pełka-Zagończyk”. Funkcję drużynowego XIII KDH im. Zawiszy Czarnego pełnił wówczas phm. Stanisław Kazimierz Stanek HR. Marian Ryszka został założycielem i pierwszym drużynowym XIX KDH im. Żwirki i Wigury przy Szkole Powszechnej im. Stefana Batorego w Krakowie przy ul. Konarskiego 33 (w latach 1931–1937). Drużyna należała do IV Hufca Harcerzy w Krakowie. 29 XI 1933 r. Rozkazem L. 41 druhowi Marianowi Ryszce przyznano próbę drużynowego. 12 XI 1937 r. został drużynowym XXVIII Krak. Drużyny Harcerzy „Łobzowskie Dzieci” im. Kazimierza Wielkiego. 1 II 1938 (R L. 1-38) ukończył teoretyczny kurs podharcmistrzowski w Górkach Wielkich w Beskidzie Śląskim (pod Równicą).

[Mechanik samolotowy z krakowskiego lotniska w Rakowicach] 30 VIII 1939 r. został zmobilizowany do służby wojskowej w 2. Pułku Lotniczym, stacjonującym na lotnisku w Rakowicach. 1 września 1939 r. we wczesnych godzinach porannych [5.30-5.45] zginął w hangarze lotniska wojskowego podczas pierwszego nalotu bombowego samolotów niemieckich.

Jego grób, ozdobiony wizerunkiem krzyża harcerskiego, znajduje się w kwaterze żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 roku, a upamiętniająca go tablica została odsłonięta 15 V 1991 r. w kościele św. Idziego przy ul. Grodzkiej 67.

hm. Krzysztof Wojtycza

Źródła: Cumft O, Kujawa H.K. Księga lotników polskich poległych, zmarłych, i zaginionych 1939-1945, Warszawa 1989, s. 147; Kwarciak A. 19 Krakowskie Drużyny Lotnicze im. F. Żwirki i St. Wigury; http://dziewietnastakldh.republika.pl/ 15 I 2010 [błędny rok urodzenia], Archiwum Komisji Historycznej Krakowskiej Chorągwi ZHP, Rozkazy Komend Chorągwi z lat 1922–1939.

Marian Ryszka

BŁOGOSŁAW POLSKO

Błogosław Polsko swych synów – harcerzy

Aby Twe godnie nieśli ideały

I wzeszli w czynach dawniejszych rycerzy

„Dla Ciebie Polsko i dla Twojej Chwały”.

Niechaj w nas pychy nie zamieszka ziarno,

Niechaj pracuje duży czy mały,

Pod Twe sztandary niech się wszyscy garną,

„Dla Ciebie Polsko i dla Twojej Chwały”.

Życzym sobie z wiarą w własne dłonie

By moc obcych mgły czasów rozwiały.

Niechaj hasło rozpromieni skronie:

„Dla Ciebie Polsko i dla Twojej Chwały”.

A kiedy pracy wróg przerwie pokoje,

W służbie harcerskiej hufiec stanie cały

Na polu walki odda życie swoje,

„Dla Ciebie Polsko i dla Twojej Chwały”.

NDDO 14