"KRAKOWSKA DZIEWIĘTNASTKA LOTNICZA"

Leksykon harcerstwa - 1988 [w.1982]

"KRAKOWSKA DZIEWIĘTNASTKA LOTNICZA", potocznie drużyny 3 krakowskich szczepów lotniczych im. Żwirki i Wigury: "Słoneczne Drogi", "Gwiaździsty Szlak", "Srebrzyste Ptaki", wywodzących się z powstałej w 1932-33 19 Krakowskiej Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury. "Dziewiętnastka" od 1957 podjęła pracę lotniczą, specjalizując się w popularyzacji zagadnień lotniczych i astronautycznych wśród młodzieży szkół podstawowych. Od tego czasu na swoje żółte chusty wprowadziła znak pol. lotników: biało-czerwoną szachownicę.

W 1959 drużyna rozrosła się w szczep lotniczy, któremu w maju 1962 za działalność lotniczą przyznano najwyższe wyróżnienie jednostek lotniczych (nadane przez GK ZHP) - prawo noszenia "Husarskich skrzydeł" wokół lilijki na berecie. W 1964 szczep otrzymał sztandar. W 1968 jednostki pracujące przy 3 szkołach podst. utworzyły samodzielne organizacyjnie i programowo szczepy lotnicze, zachowując te same barwy, numerację, bohaterów i sztandar. Szczepy te stały się szczepami koedukacyjnymi (drużyny harcerek noszą numeracje "91") [nosiły do początku lat 80-tych - red.]. W 1978 szczepy lotnicze skupiały ok. 540 zuchów, harcerek i harcerzy w 21 drużynach oraz 70 instruktorów w 3 kręgach instruktorskich, działających pod wspólnym honorowym szefostwem "Komandoria".

Do wieloletniej, tradycyjnej działalności szczepów należy ścisła współpraca z Aeroklubem Krakowskim, Muzeum Lotnictwa i Astronautyki oraz organizowanie dorocznych imprez, jak: mistrzostwa Chorągwi Krakowskiej w kartonówkach (modelach kartonowych), balonach. Szczepy współpracują także przy organizacji masowych imprez, jak "Święto latawca", "Młodzi szybownicy na start". Były inicjatorami harc. akcji "Lot-san" - zakładania lotnisk sanitarnych. W działalności modelarskiej najpoważniejsze osiągnięcia miał dywizjon modelarski "Orle loty". Liczne spotkania z lotnikami, wieczory filmów lotniczych organizowane są równolegle z ogólnie obowiązującymi turniejami, alertami i akcjami Związku.

Dorocznymi akcjami szkoleniowymi (zastępowych oraz na stopnie instruktorskie) szczepy obejmują wszystkich chętnych kandydatów hufca, zapewniając wysoki poziom zajęć i właściwe przygotowanie do pełnienia funkcji. Instruktorzy prowadzą szkolenie w Chorągwianej Szkole Instruktorów oraz organizują w szczepach kursy ze specjalnością drużyn lotniczych. Opracowują materiały metodyczne, jak Vademecum zastępowego (2 wydania), Kalendarium harcerskiego 70-lecia, Regulamin mundurowy, Monografia szczepu. Uczestniczą w pracach Rady Wychowania Lotniczego i współpracują z prasą harc., np. współredagując "Biblioteczkę Zastępowego" "Świata Młodych" oraz in. publikacje, gry, materiały szkoleniowe i gazetki. Godną podkreślenia inicjatywą szczepów były sejmiki szkol. dla harcerzy i młodzieży nie zorganizowanej. Corocznie organizowane obozy każdorazowo realizują temat związany z zainteresowaniami młodzieży.

Szczepy lotnicze posiadają wiele wyróżnień; najważniejsze to: "Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej" z 1966, Honorowa Odznaka Ofensywy Zuchowej z 1968, "Honorowa Odznaka Krwiodawstwa" z 1969, krzyż "Za Zasługi dla ZHP" z 1971, "Błękitne skrzydła" przyznane w 1977 przez Kapitułę z inicjatywy redakcji "Skrzydlata Polska". W maju 1982, z okazji jubileuszu 50-lecia powstania 19 KDHL, szczepy zostały odznaczone Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz odznaczeniem "Za Zasługi dla Aeroklubu PRL".

(Tekst ten ukazał się jako hasło encyklopedyczne zawarte w: "Leksykon harcerstwa", praca zbior. pod red. Olgierda Fietkiewicza, wyd. przez Młodzieżowa Agencję Wydawniczą, Warszawa 1988, s.218-219,

ale jego treść praktycznie pochodzi z wersji publikowanej na pocz. lat 80-tych w postaci "wkładek" do miesięcznika "Harcerstwo" - nr 11/1978 w tzw. Leksykonie Harcerskim, zeszyt 12)