Młode lata dziewiętnastki

Inż. Zdzisław Jabłoński

Korzeniami swoimi 19-ta Drużyna sięga Czarnej Trzynastki Krakowskiej przy której chłopcy ze szkoły im. Stefana Batorego tworzyli Gromadę Wybranieckich już od roku 1929. W odróżnieniu od macierzystych trzynastaków mieli bordowe frędzle przy chustach zamiast czarnych.

W tym czasie późniejszy drużynowy Marian Ryszka był pierwszym przybocznym Czarnej Trzynastki, drugim był dh Bogusław Langmann (znany dziś rzeźbiarz) [tekst pisany w 1981 roku], a trzecim dh Ludwik Frasik. Natomiast przewodził Trzynastce dh Stanisław Stanek.

Jesienią roku 1930 w dniu 11 listopada odbywa się na dziedzińcu wawelskim uroczysty apel całej Chorągwi Krakowskiej, na którym w świetle pochodni przyszli Dziewiętnastacy składają przyrzeczenie harcerskie: "Mam szczerą wolę całym życiem służyć Bogu i Polsce, nieść chętnie pomoc bliźniemu i być posłusznym Prawu Harcerskiemu" i otrzymują Krzyże Harcerskie.

W roku 1931 drużyna rozpoczyna działalność samodzielną jako 19 KDH. Od 1 września 1931 opiekunem drużyny zostaje dyrektor Szkoły Tadeusz Zygmunt. Drużynę prowadzi dh Marian Ryszka z pomocą dwóch przybocznych Edwarda Hodynia i Antoniego Kwarciaka. Zastępowymi byli Antoni Kwarciak, Stefan Bogacz, Zdzisław Jabłoński, Henryk Hodyń i Marian Gaj. Drużynie zuchów wodzuje Zygmunt Słaby.

Tak drużyna pracuje do roku 1939. Kilka dni przed wybuchem wojny drużynowy dh Marian Ryszka zostaje zmobilizowany. W czasie pierwszego bombardowania Krakowa ginie na posterunku wojskowym na lotnisku w Rakowicach dh Marian Ryszka. Jest on pochowany na Cmentarzu Wojskowym przy ul. Prandoty w kwaterze "Ofiar Września" (rząd 3, grób 21). Przyboczny Antoni Kwarciak na radiowe wezwanie władz zgłasza się jako ochotnik do wojska i wraz z oddziałami 20 Pułku Piechoty bierze udział w kampanii wrześniowej. Późną jesienią wraca do Krakowa. Zastępowy Zdzisław Jabłoński wstępuje do Armii Krajowej w roku 1942 , i walczy w początkowym okresie z ukrycia, by przejść potem do walki partyzanckiej. Od roku 1944 walczy w oddziale "Grom" w woj. kieleckim. Dh Marian Jabłoński natomiast wstępuje w Rzeszowie (gdzie pracował) do Gwardii Ludowej. W roku 1943 w czasie przejścia na teren Reichu jego oddział zostaje zaskoczony pod Czenichowem i po walce, z której uchodzi z życiem lecz ranny dostaje się do niewoli i kolejno przez więzienie krakowskie przy ul. Montelupich, obóz w Oświęcimiu i Buchenwaldzie trafia po wyzwoleniu do II Dywizji gen. Mączka. W czercu 1948 powraca do kraju w ramach repatriacji.


(z Monografii 50-lecia 19 KDL)

>>> Kronika XIX - 1931-1938 - Pierwsze kroki

>>> Kronika XIX - 1939-1944 - Gdy ... nad Ojczyzną szalał demon wojny ...