• ZASADY ZDOBYWANIA STOPNI HARCERSKICH

        Stopnie harcerskie stanowią program indywidualnego rozwoju harcerza i harcerki, wyznaczają pożądane cechy charakteru, odzwierciedlają etapy osiągnięć życiowych i harcerskich.

        /* Uwaga ! Proszę zapoznać się z metodyką w zakresie pracy ze sprawnościami i stopniami */

        stopień (skrót)

        oznaczenie na Krzyżu Harcerskim

        wiek

        MŁODZIK (mł.)
        OCHOTNICZKA (och.)

        _______

        11-13

        WYWIADOWCA (wyw.)
        TROPICIELKA (trop.)

        srebrna lilijka

        12-16

        ĆWIK (ćw.)
        PIONIERKA (pion.)

        złota lilijka

        14-17

        HARCERZ ORLI (HO)
        WĘDROWNICZKA (wędr.)

        złota lilijka i złoty krąg

        16-19

        HARCERZ / HARCERKA
        RZECZYPOSPOLITEJ(HR)

        złota lilijka, złoty krąg oraz złoty wieniec

        pow. 17

        ABY ZDOBYĆ STOPIEŃ NALEŻY :

        • Postępować zgodnie z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim. Kształtować cechy charakteru wymagane w idei stopnia i w programie próby.

        • Doskonalić się w Służbie, Braterstwie i pracy nad sobą. Być szlachetnym, odważnym, i koleżeńskim, szanować rodziców i starszych. Z uśmiechem pokonywać trudności.

        • Aktywnie uczestniczyć w pracy drużyny i zastępu, wzorowo wykonywać przydzielone zadania.

        • Zdobywać wiadomości i umiejętności praktyczne z różnych dziedzin wiedzy harcerskiej i ogólnej oraz sprawności harcerskie określone w programie próby na stopień.

        • Osiągnąć zadowalające wyniki w nauce, Poznawać historię i geografię Polski. Interesować się literaturą. Rozwijać zainteresowanie kulturą i sztuką. Zdobywać umiejętności techniczne.

        • Być karnym i zdyscyplinowanym. przestrzegać zasad organizacyjnych i zwyczajów drużyny (szczepu, środowiska). Wzorowo wykonywać rozkazy przełożonych. Dawać dobry przykład młodszym. Dbać o poszanowanie munduru.

        • Dbać o zdrowie. Hartować się i pracować nad rozwojem sprawności fizycznej. Ćwiczyć zmysły.

        • Z pomyślnym wynikiem odbyć próbę na stopień i bieg końcowy.

        TRYB ZDOBYWANIA I PRZYZNAWANIA STOPNI

        • Harcerze zdobywają stopnie indywidualnie.

        • Stopnie zdobywa się kolejno (wyjątek patrz pkt. 4). Po zdobyciu stopnia przystępuje się do zdobywania wyższego.

        • Kandydaci na harcerzy (w wieku 11-13) odbywają okres próbny zdobywając prawo należenia do drużyny i noszenia na mundurze (w miejscu Krzyża) lilijki harcerskiej. Po odbyciu próby (w zależności od tradycji drużyny) można używać miana: "Biszkopt", pamiętając, że "Biszkopt" nie jest dodatkowym stopniem tylko tradycyjną nazwą szeregowego harcerza.

        • [od 1986] Młodzież starsza ( powyżej 15 lat ) wstępując do drużyny przechodzi próbę zdobywając prawo należenia do drużyny.Próba nie powinna trwać dłużej jak trzy miesiące, a jej program powinien być opracowany w drużynie (szczepie) na podstawie tradycji i analogicznie do próby dla harcerzy młodszych. Po odbyciu próby harcerze starsi przystępują do równoczesnego zdobywania stopnia MŁODZIKA / OCHOTNICZKI i WYWIADOWCY / TROPICIELKI. Ponadto, skróceniu o połowę ulegają okresy "przejściowe" poprzedzające próby ćwika i HO.
          W przypadku młodzieży studenckiej i osób dorosłych rezygnuje się z okresów "przejściowych" poprzedzających próby ćwika i HO. Dopuszcza się też rezygnację z okresu "przejściowego" przed próbą HR.
          [do 1985] Młodzież starsza ( powyżej 15 lat ) wstępując do drużyny przechodzi próbę zdobywając prawo należenia do drużyny.Próba nie powinna trwać dłużej jak trzy miesiące, a jej program powinien być opracowany w drużynie (szczepie) na podstawie tradycji i analogicznie do próby dla harcerzy młodszych. Po odbyciu próby harcerze starsi przystępują do zdobywania stopnia MŁODZIKA / OCHOTNICZKI lub równoczesnego zdobywania stopnia MŁODZIKA / OCHOTNICZKI i WYWIADOWCY / TROPICIELKI (decyzję podejmuje drużynowy biorąc pod uwagę poziom harcerza i tradycje drużyny). [patrz ANEKS]

        • Zdobywanie stopnia odbywa się w trzech etapach :

          A. Przygotowanie do próby :

          Harcerz w toku normalnej pracy zastępu i drużyny na zbiórkach i w pracy samodzielnej (w okresie czasu ustalonym dla każdego stopnia) osiąga wiedzę, umiejętności i cechy charakteru wymagane w programie próby.

          B. Próba :

          Po osiągnięciu przez harcerza wiedzy i umiejętności wymaganych w próbie na stopień, zastępowy lub harcerz zgłasza drużynowemu gotowość do przystąpienia do próby. Do próby dopuszcza drużynowy po spełnieniu przez harcerza "WARUNKÓW DOPUSZCZENIA" (określonych dla każdego stopnia w "WYMAGANIACH") biorąc również pod uwagę aktywność, postawę i cechy charakteru harcerza. Podczas próby następuje sprawdzenie zdobytej wiedzy i umiejętności. W zależności od sytuacji, możliwości itradycji drużyny (szczepu) komisja przeprowadza próbę - sprawdzian umiejętności w czasie różnych normalnych i specjalnie przygotowanych zajęć (np. w czasie zbiórek, biwaków, gier, ćwiczeń, rozmów z komisją itp.). Komisja winna wyegzekwować od harcerza wszystkie wymagania próby. Zwolnienie od sprawdzenia niektórych wymagań próby może nastąpić w wypadku:

          • zdobycia przez harcerza odpowiednich sprawności wyczerpujących jakieś wymaganie - dziedzinę wiedzy (umiejętności).

          • posiadanie dowodów, że harcerz opanował jakąś dziedzinę wiedzy (umiejętności) np. karta pływacka, prawo jazdy, egzamin państwowy, odznaka turystyki kwalifikowanej itp.

          • oczywistego przekonania, że harcerz posiadł jakąśdziedzinę wiedzy (umiejętności) np. jest najlepszym kucharzem, wyróżniającym się historykiem,doskonałym sportowcem itp.

          • przeciwwskazań lekarskich (należy ustalić wymagania zastępcze).

          Próba powinna trwać 2-3 miesiące. Im niższy stopień, tym próba powinna być krótsza. Członkowie Komisji sprawdzając poszczególne wymagania próby potwierdzają posiadane umiejętności (wiedzę) w książeczce prób na stopnie (lub na karcie próby), którą harcerz musi posiadać.

          C. Bieg:

          Do biegu harcerze przystępują po pomyślnym odbyciu próby. Bieg nie może być skróconym powtórzeniem próby (nie egzekwuje się więc jeszcze raz wymagań próby, chociaż niektóre z nich mogą być zadaniami na biegu). W czasie biegu harcerz ma wykazać, że posiada cechy określone w idei stopnia (samodzielność, zaradność, dorosłość, odwaga, inteligencja itp.). Podczas próby i biegu harcerze oceniani są indywidualnie. Niespełnienie jakiegoś wymagania próby powinno być uzupełnione w jak najszybszym czasie (w okresie próby). Harcerze, którzy nie zaliczyli biegu biorą udział w następnym organizowanym).

        • Próbę i bieg przeprowadza drużynowy lub komisja zgodnie z zasadą :

          • MŁODZIK / OCHOTNICZKA - drużynowy ze stopniem co najmniej ĆWIKA / PIONIERKI.

          • WYWIADOWCA / TROPICIELKA - komisja powołana zgodnie z tradycją drużyny (szczepu) złożona z harcerzy ze stopniem co najmniej WYWIADOWCY / TROPICIELKI i z przewodniczącym ze stopniem co najmniej ĆWIKA / PIONIERKI.

          • ĆWIK / PIONIERKA - komisja powołana zgodnie z tradycją drużyny (szczepu) złożona z harcerzy ze stopniem co najmniej ĆWIKA / PIONIERKI i z przewodniczącym ze stopniem co najmniej HO / WĘDROWNICZKI.

          • HARCERZ ORLI / WĘDROWNICZKA oraz HARCERZ / HARCERKA RZECZYPOSPOLITEJ - komisja (kapituła) powołana zgodnie z tradycją drużyny (szczepu, środowiska) złożona z harcerzy posiadających stopień HO / WĘDROWNICZKI (jedynie do przyznawania stopnia HO / WĘDROWNICZKI) lub posiadających stopień HR i z przewodniczącym instruktorem ze stopniem HO / WĘDROWNICZKI i phm. (dla HO / WĘDROWNICZKI) lub instruktorem ze stopniem HR i hm. (dla HR). Początek Kapitule powinien dawać zespół seniorów harcerstwa.

        • Przyznawanie stopnia MŁODZIKA / OCHOTNICZKI (lub WYWIADOWCY / TROPICIELKI - dotyczy harcerzy starzych - patrz pkt. 4) wiąże się z dopuszczeniem do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego.

        • Zdobycie stopnia ogłaszane jest w Rozkazie Drużyny.

        • Stopień może być odebrany (cofnięty) zgodnie z tradycją drużyny (szczepu, środowiska) przez odpowiednią radę (komisję, kapitułę itp.) w wypadku :

          • postępowania niezgodnego z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim,

          • braku poszanowania dla patrona, sztandaru, tradycji,

          • rażących braków, w umiejętnościach jakie są wymagane na poziomie danego stopnia.



            /* Uwaga ! Proszę zapoznać się z metodyką w zakresie pracy ze sprawnościami i stopniami *


            [ANEKS] W wyniku doświadczeń z lat 1982-1985, od 1986 roku, w części wiodących środowisk dokonano korekt dotyczących młodzieży starszej (15-19 lat) oraz dotyczących młodzieży studenckiej i osób dorosłych.

            W przypadku młodzieży starszej (pow. 15 lat) regułą stały się połączone próby             MŁODZIKA / OCHOTNICZKI oraz WYWIADOWCY / TROPICIELKI. Ponadto skracano o połowę okresy "przejściowe" poprzedzające próby ćwika i HO.

            W przypadku młodzieży studenckiej i osób dorosłych zrezygnowano z okresów "przejściowych" poprzedzających próby ćwika i HO. Dopuszczano też rezygnację z okresu "przejściowego" przed próbą HR.